دوره ماد، چشم انداز متکثری از فرهنگ های بومی و تازه وارد - وبلاگ بهروز

به گزارش وبلاگ بهروز، پژوهشگران باستان شناسی دورۀ ماد در میان مواد باستان شناختی که می یابند، شدیداً با موضوع تنوع فرهنگی درگیرند؛ دورۀ ماد دوره ای پیچیده در باستان شناسی عصر آهن ایران است و چشم انداز متکثری از فرهنگها و خُرده فرهنگهای بومی و تازه وارد را به نمایش می نهد.

به گزارش وبلاگ بهروز به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مهرداد ملکزاده باستان شناس و مدیرامور پژوهشی پژوهشگاه این مطلب را در همایش مطالعات اجتماعی میراث فرهنگی عنوان نمود و به بیان بخشی از مقاله اش با عنوان مادان، و گوناگونی فرهنگ مادی و مواد فرهنگی عصر آهن پرداخت.

او گفت: در تاریخچه یکی از دانشگاه ها، روایت شده که گروهی دانشجوی جسور و کنجکاو و سرخوش، پس از دیدن جزوه استادی در یکی از رشته های وابسته و پیوستۀ انسان شناسی که باستان شناسی فرهنگی (Cultural Archaeology) نام داشته (!)، از سر شوخی گفته اند، و چه درست هم گفته اند، که مگر باستان شناسی غیرفرهنگی هم داریم، مگر باستان شناسی غیرفرهنگی هم می شود؟ چه آنکه باستان شناسی همه کارش فرهنگ است؛ اساساً باستان شناسی همانا به نوعی فرهنگ شناسی است.

ملکزاده اضافه کرد: باستان شناسی نو (New Archaeology) که در دهۀ 1960 زاده شد، خویشتن را شاخه ای، شعبه ای، از رشتۀ مادر، انسان شناسی، می شناخت، تا جایی که سزاست باستان شناسی انسان شناختی (Anthropological Archaeology) نامیده شود، این باستان شناسی نو، خویشتن را بسیار تا بسیار، با موضوع فرهنگ مادی (material culture) و مواد فرهنگی (cultural material) و فهم آن، درگیر نموده.

وی گفت: پژوهشگران باستان شناسی دورۀ ماد هم در میان مواد باستان شناختی که می یابند، شدیداً با موضوع تنوع فرهنگی درگیرند؛ دورۀ ماد دوره ای پیچیده در باستان شناسی عصر آهن ایران است، و چشم انداز متکثری از فرهنگها و خُرده فرهنگهای بومی و تازه وارد را به نمایش می نهد.

او توضیح داد: کار باستان شناس و انسان شناس متخصص این دوره شاید این باشد که در میان همۀ این نشانه های تنوع و تکثر فرهنگی، دلایل پیدایی اتحادیۀ قبایل ماد و پسانتر از دل آن اتحادیه، تشکیل پادشاهی متحد ماد را دریابد که در مقالۀ حاضر به این مهم می پردازیم.

در ادامه این همایش، رویکردی فرهنگی- انتقادی بر پاسداری از میراث فرهنگی عنوان مقاله ای بود که توسط حسین میرزایی؛ استادیار مردم شناسی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه ارائه شد.

او گفت: امر نگهداری از میراث فرهنگی همیشه از دیدگاه های هنری، علمی و فرهنگی مورد توجه بوده است و هر کدام از این دیدگاه ها به نوبه خود این مسئله را کاویده و دلایلی بر انجام آن داشته اند.م

وی اضافه کرد: در دیدگاه هنری تاکید بر پاسداری از بعد هنری اثر است، در دیدگاه علمی، نقش علوم دقیقه و تکنولوژی در این امر پررنگ می شود و در نهایت در دیدگاه فرهنگی بر زمینه های فرهنگی برای مشخص ارزش میراث فرهنگی تکیه می شود.

میرزایی با بیان اینکه به عبارت دیگر به باور فرهنگ گرایان هر کدام از این آثار بسته به قرار گیری در هر بستر، معنا و مفهومی متفاوت خواهند داشت توضیح داد: فرهنگ گراها حتی ارزش هنری میراث فرهنگی را نیز متاثر از زمینه فرهنگی آن می دانند و اصلی ترین ویژگی میراث فرهنگی را بعد فرهنگی آن تلقی می نمایند که در واقع نوعی برساخت است بنابراین مفهوم نگهداری از میراث فرهنگی بر حسب هر فرهنگ و ملیتی دچار چالش هایی نسبی گرایانه خواهد شد.م

وی در انتها گفت: با توجه به امر جهانی شدن عده ای معتقدند که شاخص های میراث فرهنگی باید مورد بازنگری قرار گیرد یعنی از یک سو به امر جهانی و از سوی دیگر به امر محلی این میراث توجه کرد. در این مقاله این ابعاد مورد واکاوی قرار می گیرند.

سمیه کریمی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دیگر سخنران این همایش نیز به بیان گوشه ای از مقاله اش با عنوان غذا، هویت فرهنگی و گردشگری پایدار پرداخت و گفت: غذا یکی از کلیدهای اصلی درک فرهنگ از نگاه دانش انسان شناسی تلقی می شود؛به واقع، غذا نه تنها ما را در برابر دانش فرهنگی، تنوع زیستی ، اقلیمی و فرهنگی یک جامعه قرار می دهد، که چشم اندازی غنی از تعامل درون سرزمینی و برون سرزمینی را ترسیم می نماید.