10 پدیده شگفت انگیز منظومه شمسی که انسان کشف کرد! - وبلاگ بهروز

به گزارش وبلاگ بهروز، سیارک وستا با وجود قطر حدود 330 مایل (530 کیلومتر) بلندترین کوه منظومه شمسی ما را در خود جای داده است. این قله بی نام با ارتفاع 14 مایل (23 کیلومتر) که در مرکز دهانه ای به نام رسیلویا واقع شده است، به مقدار دو قله اورست است که روی هم قرار گرفته اند.

وبلاگ بهروز |منظومه شمسی ما بزرگ است یا بهتر است بگوییم خیلی بزرگ است. در این وسعت، مجموعه ای از شگفتی های آسمانی پنهان است: خورشید با سطح پلاسمای خود، زمین با فراوانی حیات و اقیانوس های بزرگ، ابر های مسحورنماینده مشتری و ...

به گزارش وبلاگ بهروز ؛ با توجه به اسراری که هنوز ناشناخته مانده اند در این گزارش ما تصمیم گرفتیم که بعضی از شگفتی های آسمان که شناخته شده اند و بعلاوه تعدادی از آن ها را که ممکن است چیزی درمورد آن ها ندانید را بیان کنیم. اکتشافات تازه همواره اتفاق می افتند و موضوعات زیادی برای کاوش در منظومه شمسی به جای مانده است، کیهان هرگز از زیبایی و شگفتی چیزی کم ندارد.

در ادامه این گزارش به بعضی پدیده های حیرت انگیز در منظومه شمسی مطالبی پرداخته ایم.

دشت وسیع Utopia Planitia در مریخ

بزرگترین دشت فضایی در منظومه شمسی، Utopia Planitia دارای دهانه ای است که بیش از 2000 مایل (حدود 3300 کیلومتر) در سراسر شمال مریخ امتداد دارد. از آنجایی که اعتقاد بر این است که این منطقه در اوایل تاریخ مریخ به وجود آمده است، احتمالاً اتوپیا ممکن است زمانی میزبان یک اقیانوس باستانی بوده باشد.

محققان با تحلیل اطلاعات متوجه شدند مواد معدنی دارای آب در قشر سخت سطح سیاره (یک لایه معدنی سخت که روی خاک قرار گرفته است و به طور معمول به دلیل تبخیر آب روی سطح به وجود می آید) وجود دارد. آن ها معتقدند چنین یافته ای نشان می دهد در بازه زمانی خاصی از چند میلیارد سال گذشته، در منطقه مذکور از مریخ انبوهی از آب مایع وجود داشته است. بعلاوه محققان به این نتیجه رسیدند که خاک مریخ دارای پارامتر هایی است که نشان از قدرت بالا و سایش اندک است که نشان می دهد دلیل فرسایش خاک باد، آب یا هر دو بوده است.

تخمین زده می شود که به میزان حجم دریاچه سوپریو، آب در رسوبات واقع در 3 تا 33 فوت (1 تا 10 متر) زیر سطح به جای مانده باشد. چنین منبعی که به راحتی قابل دسترس است می تواند برای ماموریت های آینده در مریخ که انسان محور است بسیار مفید باشد. این رسوب احتمالاً از بیشتر یخ های آبی در مریخ قابل دسترس تر است، زیرا در عرض جغرافیایی نسبتاً کم و در یک منطقه صاف و هموار قرار گرفته است که فرود یک فضاپیما را آسان تر می نماید (اغلب منطقه ها مریخ با یخ پوشیده شده است.) این موضوع را جک هولت از دانشگاه تگزاس در بیانیه ای در سال 2016 منتشر کرد.

بلندترین کوه منظومه شمسی در وستا

سیارک وستا با وجود قطر حدود 330 مایل (530 کیلومتر) بلندترین کوه منظومه شمسی ما را در خود جای داده است. این قله بی نام با ارتفاع 14 مایل (23 کیلومتر) که در مرکز دهانه ای به نام رسیلویا قرار گرفته است، به میزان دو قله اورست است که روی هم قرار گرفته اند.

اعتقاد بر این است که این ابرکوه 1 میلیارد سال پیش پس از برخورد با جسمی با عرض حداقل 30 مایل (48 کیلومتر) شکل گرفته است. نیروی حاصل از آن میزان بزرگی از مواد، حدود 1 درصد وستا، به فضا پرتاب کرد و در سراسر منظومه شمسی پراکنده شد. در واقع، تخمین زده می شود که حدود 5 درصد از سنگ های فضایی روی زمین از وستا سرچشمه می گیرند.

دره وسیع Valles Marineris (دره مارینر) در مریخ

دره مارینر نام دره ژرف بسیار بزرگی بر سطح کره مریخ و یکی از بزرگ ترین دره ها در منظومه خورشیدی است؛ که بیش از 2500 مایل (4000 کیلومتر) در سراسر سطح سیاره امتداد دارد.

برای نشان دادن مقیاس بزرگ دره مارینر مریخ، کافی است گراند کنیون (یک ژرف دره است که میان آن رودخانه کلرادو قرار گرفته است و در استان آریزونا، آمریکا قرار گرفته است. بخشی بزرگی از گرند کنیون در پارک ملی گرند کنیون قرار گرفته است که یکی از اولین پارک های ملی در آمریکا است) را چهار برابر عمیق تر و از شهر نیویورک تا لس آنجلس تصور کنید.

همانطور که ممکن است انتظار داشته باشید، این دره وسیع بزرگترین دره منظومه شمسی است که بیش از 2500 مایل (4000 کیلومتر) را در بر می گیرد و تا عمق 23000 فوت (7000 متر) در سطح سیاره سرخ فرو می رود. به گفته ناسا، دره مارینر احتمالا یک شکاف تکتونیکی در پوسته مریخ است که با سرد شدن سیاره به وجود آمده است. نظریه دیگری می گوید که این دره کانالی است که به وسیله گدازه ای از یک آتشفشان ایجاد شده است. صرف نظر از این، جغرافیای متنوع و نقش احتمالی آن در راهنمایی آب در طول سال های مرطوب مریخ، آن را به هدفی مجذوب نماینده برای مأموریت های انسان در سیاره سرخ تبدیل می نماید. تصور می کنیم چشم انداز لبه یکی از صخره های دره نیز بسیار دیدنی خواهد بود.

آبفشان های یخی انسلادوس

انسلادوس، قمر بزرگ زحل (ششمین ماه بزرگ زحل است که در سال 1789 به وسیله ویلیام هرشل کشف شد) یک دنیاِ فعال از نظر زمین شناسی و پوشیده از یخ های غلیظ است و اقیانوس بزرگ از آب مایع را در خود جای داده است که عمق آن حدود 10 کیلومتر تخمین زده می شود. با این حال، بعضی از متمایزترین ویژگی های آن، آبفشان های تماشایی آن هستند - بیش از 100 مورد تا به امروز کشف شده اند - که از شکاف های سطح آن فوران می نمایند و توده های حیرت انگیزی را به فضا می فرستند.

در سال 2015، ناسا فضاپیمای کاسینی خود را برای عبور از یکی از این ستون ها فرستاد و آب شور سرشار از مولکول های آلی را شناسایی کرد. به طور خاص، کاسینی وجود هیدروژن مولکولی، یک مشخصه شیمیایی فعالیت هیدروترمال را تشخیص داد.

پیتر گیرگویس، زیست شناس اعماق دریا در دانشگاه هاروارد، در سال 2017 به واشنگتن پست گفت: برای میکروبیولوژیست هایی که به انرژی برای میکروب ها فکر می نمایند، هیدروژن مانند سکه طلای انرژی است. ترکیب شیمیایی که از یک لوله آزمایشگاهی بیرون می آید و شما را به این فکر می اندازد که انرژی هنوز برای وجود حیات میکروبی وجود دارد، هیدروژن در صدر فهرست ترکیبات شیمیایی قرار گرفته است. به این ترتیب، آبفشان های زیبای انسلادوس ممکن است راهِ قابل سکونت ترین نقطه برای حیات در منظومه شمسی رانشان دهند، حتی بیشتر از زمین!

قله های همواره روشن در ماه زمین

در حالی که اصطلاح قله های همواره روشن در ماه زمین نام اشتباهی است، اما با این وجود حیرت انگیز هستند. این اصطلاح برای اولین بار به وسیله یک جفت ستاره شناس در اواخر قرن نوزدهم مطرح شد، این اصطلاح به نقاط خاصی روی یک جرم آسمانی که تقریباً همواره در نور خورشید غرق می شود، اطلاق می شود.

در حالی که توپوگرافی دقیق ماه که به وسیله مدارگرد شناسایی ماه ناسا جمع آوری شده هیچ نقطه ای را در ماه کشف نکرد که در آن نور به طور مداوم و بی وقفه بتابد، البته چهار منطقه را پیدا کرد که در آن ها بیش از 80 تا 90 درصد مواقع نورانی بوند. اگر روزی انسان ها ماه را مستعمره نمایند، احتمالاً اولین پایگاه ها بر روی یکی از این قله ها ساخته می شوند تا از انرژی فراوان خورشید بهره ببرند.

از آنجایی که این پدیده فقط در اجرام منظومه شمسی با یک شیب محوری خفیف و منطقه های با ارتفاع زیاد رخ می دهد، تصور می شود که فقط سیاره عطارد این ویژگی را مثل ماه دارد.

لکه قرمز مشتری

لکه قرمز بزرگ مشتری که قدمت چند صد ساله دارد، یک طوفان ضد گردباد (در خلاف جهت عقربه های ساعت می چرخد) تقریباً 1.3 برابر پهنای زمین است. در حالی که هیچ پاسخ قطعی در خصوص دلیل ایجاد این لکه قرمز بزرگ وجود ندارد، ما فقط یک چیز را می دانیم: این لکه در حال کوچک شدن است. مشاهدات ثبت شده در دهه 1800 طوفان را در حدود 35000 مایل (56000 کیلومتر) یا حدود چهار برابر قطر زمین میزان گیری کرد. زمانی که وویجر 2 در سال 1979 از کنار مشتری عبور کرد، میزان آن به دو برابر سیاره ما کاهش یافته بود.

در واقع، ممکن است طی 20 تا 30 سال آینده، لکه قرمز بزرگ یا GRS به طور کامل ناپدید شود. گلن اورتون، دانشمند سیاره شناسی در ناسا JPL، اخیراً به Business Insider گفت GRS در یک یا دو دهه به GRC (دایره قرمز بزرگ) تبدیل خواهد شد یا شاید مدتی بعد، از آن با عنوان GRM (حافظه قرمز بزرگ) یاد کنیم.

خورشید گرفتگی کامل از زمین

در هیچ کجای منظومه شمسی ما خورشید گرفتگی کامل به میزان زمین خودمان تجربه نشده است. همانطور که در سراسر آمریکای شمالی در آگوست 2017 شاهد بودیم، این پدیده زمانی رخ می دهد که ماه از بین زمین و خورشید عبور می نماید. در کل، به نظر می رسد که قرص ماه کاملاً از کل سطح خورشید محافظت می نماید و تنها جو آتشین آن را در معرض دید قرار می دهد.

این واقعیت که این دو جرم آسمانی به نظر کاملاً در یک راستا قرار می گیرند، هم به محاسبه ریاضیات و هم به کمی شانس بستگی دارد. در حالی که قطر ماه حدود 400 برابر کوچکتر از خورشید و بعلاوه حدود 400 برابر نزدیکتر است. این تصور را برای بیننده آسمان ایجاد می نماید که میزان هر دو جرم یکسان است. با این حال، ماه در مدار خود به دور زمین ثابت نیست. یک میلیارد سال پیش، زمانی که حدود 10 درصد نزدیکتر بود، کل خورشید را مسدود می کرد. اما 600 میلیون سال بعد، با سرعت 1.6 اینچ (4 سانتی متر) در سال، ماه به میزان کافی دور خواهد شد به طوری که دیگر پوسته خورشید را نخواهد پوشاند.

به عبارت دیگر، ما خوش شانس هستیم که این شگفتی موقت منظومه شمسی را مشاهده کردیم، می توانید مورد بعدی خورشیدگرفتگی را آوریل 2024 در آمریکای شمالی ببینید.

مناره های یخی کافهرستو

کافهرستو، دومین قمر بزرگ مشتری، دارای قدیمی ترین و شدیدترین سطح دهانه در منظومه شمسی است. برای مدت طولانی، ستاره شناسان تصور می کردند که این سیاره از نظر زمین شناسی باید مرده باشد. با این حال، در سال 2001، پس از عبور فضاپیمای گالیله ناسا از ارتفاع 85 مایلی (137 کیلومتری) از سطح کافهرستو و ثبت چیزی عجیب، همه چیز تغییر کرد: مناره های پوشیده از یخ، بعضی از آن ها به ارتفاع 330 فوت (100 متر) از سطح بیرون زده بودند.

محققان بر این باورند که مناره ها احتمالاً به وسیله موادی که از برخورد شهاب ها به بیرون پرتاب می شوند، شکل گرفته اند، با شکل های دندانه دار متمایزشان که نتیجه فرسایش ناشی از تصعید (تبدیل جامد به گاز) است. مانند لکه قرمز بزرگ مشتری یا خورشید گرفتگی کامل زمین، این هم یکی از شگفتی های موقتی است. جیمز E. Klemaszewski از ماموریت گالیله ناسا در بیانیه ای در سال 2001 گفت: اگر آن ها به فرسایش ادامه دهند در نهایت ناپدید خواهند شد.

وقتی فضاپیمای JUICE (JUpiter ICy Moons Explorer) آژانس فضایی اروپا از سه قمر مشتری (گانیمد، کافهرستو و اروپا) در سال 2033 بازدید کند و عکسی را از این مناره های یخی عجیب و غریب منتشر کند حتما متوجه خواهیم شد که مناره ها هنوز پا برجا هستند یا از بین رفته اند؟!

حلقه های زحل حدود 4 میلیارد سال قدمت دارند

اعتقاد بر این است که حلقه های زحل بسیار قدیمی هستند و قدمت آن ها به شکل گیری خود سیاره در حدود 4.5 میلیارد سال پیش باز می شود. در حالی که بعضی بر این باورند که آن ها مواد به جامانده از تولد زحل هستند، بعضی دیگر این نظریه را مطرح می نمایند که ممکن است آن ها بقایای یک قمر باستانی باشند که به وسیله نیرو های جزر و مدی بزرگ این سیاره از هم جدا شده است.

در حالی که حلقه های زحل زرق و برق دارند، پدیده ای رازآلود هم هستند. به عنوان مثال، قبل از اینکه فضاپیمای کاسینی ناسا در سپتامبر 2017 بسوزد، داده هایی را جمع آوری کرد که نشان می داد نزدیک ترین حلقه D سیاره در هر ثانیه 10 تن ماده را به جو بالایی خود می بارد. عجیب تر، این ماده از مولکول های آلی ساخته شده بود، نه ترکیب مورد انتظار از یخ، غبار و سنگ.

توماس کریونز، یکی از اعضای تیم طیف سنج جرمی خنثی و یونی کاسینی، در یک انتشار خبری در سال 2018 از دانشگاه کانزاس گفت: آنچه شگفت انگیز بود این بود که طیف سنج جرمی متان را دید - هیچ کس چنین انتظاری نداشت. بعلاوه، میزانی دی اکسید کربن مشاهده شد که غیرمنتظره بود. تصور می شد که حلقه ها کاملاً آب هستند. اما درونی ترین حلقه ها، همانطور که گفته شد، به مواد آلی موجود در یخ آلوده هستند.

صخره بلند ورونا روپس در ماه میراندا

در قمر میراندا، کوچکترین قمر اورانوس، بزرگترین صخره شناخته شده در منظومه شمسی وجود دارد. این صخره که ورونا روپس نامیده می شود، در طول پرواز وویجر 2 در سال 1986 ثبت شد و تصور می شود که دارای یک افت عمودی به میزان 12 مایل (19 کیلومتر) یا 63360 فوت باشد. برای مقایسه، بلندترین صخره روی زمین، واقع در کوه ثور در کانادا، دارای افت عمودی نسبتا ناچیز در حدود 4100 فوت (1250 متر) است.

وبلاگ io9 می گوید با توجه به گرانش کم میراندا، حدود 12 دقیقه طول می کشد تا بتوان یک سقوط هیجان انگیز تجربه کرد و با سرعت یک ماشین مسابقه (حدود 200 کیلومتر در ساعت) به پایین رسید. حتی در این صورت، با توجه به محافظت مناسب با استفاده از کیسه هوا، ممکن است از این سقوط، جان سالم به در ببرید. وبلاگ io9 می افزاید: شما حتی نیازی به چتر نجات ندارید - چیزی به میزان یک کیسه هوا برای کاهش سقوط و زنده ماندن شما کافی است.

ترجمه: وبلاگ بهروز