آلارم های هشدار پولی به صدا درآمد - وبلاگ بهروز

به گزارش وبلاگ بهروز، خبرنگاران : آلارم های پولی در نیمه نخست امسال به صدا درآمده است. آنالیز آمارها نشان می دهد رشد نقطه به نقطه پول در شهریورماه به 2/ 80 درصد رسیده است که این رقم، یک رشد تاریخی محسوب می گردد. این فرایند باعث شده است که نسبت پول به نقدینگی در آخرین ماه تابستان از 20 درصد عبور کند.

به گزارش وبلاگ بهروز به نقل از دنیای اقتصاد، براساس آمارهای بانک مرکزی، رشد نقدینگی در شهریورماه به 2/ 36 درصد رسیده که این نرخ نیز در 6 سال اخیر بی سابقه بوده است. همچنین در این ماه، رقم ضریب فزاینده به 8/ 7 رسیده و یکی از بالاترین سطوح سال های اخیر را ثبت نموده است. اما پیغام این رکوردشکنی های پولی چیست؟ مجموع این آمارها حاکی از آن است که نیرومحرکه تورم، در نیم سال نخست فعال شده است. برای مهار این نیرومحرکه، باید از ابزارهای سیاست پولی در کنار کنترل انتظارات تورمی بهره برد؛ در غیر این صورت این پتانسیل تورمی نقدینگی در نیمه دوم امسال آشکار خواهد شد که پیغامد آن فاصله دریافت تورم از نرخ هدف و نوسانات شاخص بازارها تا انتها سال است.

آمار بانک مرکزی از جزئیات نقدینگی در نیمه سال 99 زنگ خطر تورم را به صدا درآورده است. دو نشان مهم خطرناک، افزایش بی سابقه نسبت پول به نقدینگی و رشد ضریب فزاینده نقدینگی است. آمارها نشان می دهد سهم پول از نقدینگی در شهریورماه به 7/ 20 درصد رسیده که از مهر 92 بی سابقه بوده است. از سوی دیگر، ضریب فزاینده نقدینگی نیز به رقم 8/ 7 درصد رسیده است. کاهش سپرده قانونی بانک ها و اصرار بر تثبیت نرخ سود سپرده ها دو عامل اثرگذار بر این فرایند بوده است. در نتیجه به نظر می رسد دو سیاست پولی نوسان در بازارها را نیز زیاد نموده است. از نگاه کارشناسان دو متغیر نسبت پول به نقدینگی با نرخ تورم رفتار همسویی در اقتصاد ایران دارد؛ به نحوی که هر میزان نسبت پول به نقدینگی افزایش پیدا کند اثر تورمی نقدینگی نیز بیشتر می گردد.

تصویر نقدینگی در نیمه سال

بانک مرکزی در روز گذشته آمار سه ماه تابستان را به روزرسانی کرد. براساس آماری که بانک مرکزی منتشر نموده، رقم نقدینگی در انتها شهریورماه به 9/ 2895 هزار میلیارد تومان رسیده که به نسبت اسفند 98 رشد 1/ 17 درصدی را ثبت نموده است. نکته قابل توجه این است که عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی رشد 6 ماهه نقدینگی را 5/ 15 درصد اعلام نموده بود و به نظر می رسد، این آمارها مورد بازبینی قرار گرفته است. از سوی دیگر، آمارها نشان می دهد رشد نقدینگی شهریور امسال به نسبت مدت مشابه سال گذشته، 2/ 36 درصد بوده که تقریبا از آبان 93 به بعد تکرار نشده است. رشد قابل توجه نقدینگی زنگ خطر تورم های لجام گسیخته را به صدا درآورده است.

نقدینگی از دو جزء پول و شبه پول تشکیل می گردد. پول نیز از دو جزء اسکناس و مسکوک در دست اشخاص و سپرده های دیداری تشکیل می گردد. از سوی دیگر شبه پول شامل حساب های قرض الحسنه پس انداز و حساب های سرمایه گذاری کوتاه مدت و بلندمدت است.

آمار بانک مرکزی نشان می دهد در نیمه نخست امسال، حجم پول به رقم 7/ 600 هزار میلیارد تومان رسیده است که به نسبت مدت مشابه سال گذشته رشد 2/ 80 درصد را ثبت نموده است. نگاهی به فرایند رشد نقطه به نقطه پول نشان می دهد رشد 80 درصدی یک رکورد تاریخی محسوب می گردد. اگر آمار کوتاه مدت رشد نقطه ای پول را در نظر بگیریم، آمارها نشان می دهد که فرایند صعودی رشد نقطه ای پول تقریبا از مهر 98 شروع شده است. در آبان ماه این رشد حدود 40 درصد بوده که در بهمن ماه به رقم 6/ 58 درصد رسیده است. در امسال نیز این رشد در فروردین ماه حدود 8/ 49 درصد بوده که در خرداد ماه به 5/ 61 درصد رسیده است. در سه ماه اول تابستان نیز رقم رشد پول به ترتیب 5/ 74 درصد، 5/ 75 درصد و 2/ 80 درصد رسیده است.

نوسان رشد ماهانه پول

آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد رشد پول در شهریورماه به مردادماه در امسال 8/ 4 درصد بوده است. اما نگاهی به فرایند رشد ماهانه پول نشان می دهد که آخرین بار در مهر 98 رشد ماهانه پول منفی شده است. بعد از این زمان، رشد ماهانه پول رقم های قابل توجهی را ثبت نموده است. به عنوان مثال رشد ماهانه پول در بهمن 98، حدود 5/ 8 درصد بوده است. اما در اسفند ماه این رشد به 8/ 2 درصد کاهش پیدا نموده است. در فروردین امسال رشد پول بسیار کاهش پیدا نموده و به حدود نیم درصد رسیده است. اما در اردیبهشت ماه مجددا رشد چشمگیر 9/ 9 درصد را ثبت نموده است. این رشد در خرداد ماه حدود 4/ 6 درصد و در تیرماه امسال به بالاترین رقم تاریخی یعنی 7/ 10 درصد رسیده است. اما در مرداد و شهریور از سرعت رشد پول به نسبت ماه های قبل کاسته شده است. آنالیز ها نشان می دهد در شهریورماه رشد سپرده های دیداری که از اجزای پول به حساب می رود، با رشد قابل توجهی روبرو شده است. در واقع به نظر می رسد نوسان بازارهای طلا، بورس و دلار سبب شده اغلب مردم پول های خود را در حساب جاری نگهداری نمایند که بتوانند سرمایه خود را با سرعت بیشتری در بازارهای مختلف سرمایه گذاری نمایند.

کاهش سهم سپرده های مدت دار

جزء دوم نقدینگی شبه پول است که درواقع آمار پول ها در حساب بانکی را نشان می دهد. آمار شهریورماه نشان می دهد که شبه پول به رقم 2/ 2295 هزار میلیارد تومان رسیده که به نسبت مدت مشابه سال گذشته رشد 28 درصدی را ثبت نموده است. این رشد در تیرماه 1/ 28 درصد و در مرداد ماه 4/ 28 درصد بوده است. آمارها نشان می دهد رشد حساب های کوتاه مدت که از اجزای شبه پول به حساب می آیند در نیمه امسال 22 درصد بوده است. این در حالی است که حساب های بلندمدت یک ساله در بازه شش ماهه کاهش 5/ 1 درصدی را ثبت نموده است. این کاهش نشان می دهد مردم حاضر نیستند با نرخ سود سپرده موجود در بانک ها پول های خود را در حساب های یکساله سرمایه گذاری نمایند. این زنگ خطری برای بانک های کشور به حساب می آید. زیرا بانک ها برای تصمیم گیری در خصوص سرمایه گذاری احتیاج به حساب های بلندمدت دارند و آمارها نشان می دهد که بانک ها با یک چالش جدی که تامین نقدینگی است روبرو هستند.

سهم دارایی های خارجی در رشد پایه پولی

گزارش بانک مرکزی نشان می دهد پایه پولی در شهریورماه 99 به رقم 372 هزار میلیارد تومان رسیده که به نسبت شهریور 98 رشد 1/ 26 درصدی را ثبت نموده که بیشترین سهم را در این رشد خالص دارایی های خارجی بانک مرکزی داشته است. براساس آمار منتشر شده سهم خالص دارایی های خارجی بانک مرکزی در رشد نقطه ای پایه پولی 33 درصد بوده است. این درحالی است که سهم خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی کاهش 5/ 5درصدی را نشان می دهد. مطالبات بانک مرکزی از بانک ها نیز سهم 5/ 2 درصدی از رشد نقطه ای پایه پولی را به خود اختصاص داده است. خالص سایر اقلام بانک مرکزی نیز سهم منفی 9/ 3 درصدی در رشد پایه پولی داشته است.

اما نگاهی به رشد پایه پولی از ابتدای سال نشان می دهد در مدت شش ماه حدود 4/ 5 درصد رشد داشته که در این مدت مطالبات بانک مرکزی از بانک ها نیز حدود 7/ 16 درصد افزایش را ثبت نموده است. بنابراین به نظر می رسد تسهیلات دهی بانک ها در نیمه نخست امسال سبب شده بانک ها به منابع بانک مرکزی احتیاج پیدا نمایند.

رقم تاریخی ضریب فزاینده نقدینگی

بانک مرکزی آمارهای پولی و بانکی سه ماه تابستان 99 را با فرمت جدید و نسبت های جدید منتشر نموده است. در این فرمت جدید بخش ضریب فزاینده نقدینگی اضافه شده است. آمارها نشان می دهد ضریب فزاینده نقدینگی در انتها شهریورماه امسال به رقم تاریخی 8/ 7 رسیده که به نسبت مدت مشابه سال گذشته 8 درصد و به نسبت اسفند سال گذشته رشد 1/ 11 درصدی را نشان می دهد. در میان نسبت های اعلام شده نسبت سپرده های قانونی به کل سپرده ها در شهریورماه 8/ 9 درصد شده که به نسبت اسفند سال گذشته 4/ 9 درصد کاهش را نشان می دهد. کاهش سپرده قانونی یکی از اقدامات بانک مرکزی بوده که یکی از علت های رشد نقدینگی به وسیله ضریب فزاینده بوده است. در مجموع آمار پولی وبانکی شهریورماه نشان می دهد دو عامل افزایش ضریب فزاینده و کاهش سپرده قانونی می تواند زنگ خطری برای رشد بیشتر تورم در ماه های آینده است. در واقع سیاست گذار پولی با کاهش سپرده قانونی و اصرار بر پایین نگه داشتن سود سپرده های بانکی، شعله رشد نقدینگی را بیشتر نموده است.